Pierwsze buty wspinaczkowe

Buty wspinaczkowe, to dla początkujących adeptów sztuki wspinaczkowej, jeden z podstawowych i pierwszych zakupów. Wybór na rynku jest ogromny, co nie ułatwia zadania wyboru odpowiednich butów. W tym artykule postaram się rozjaśnić Wam kilka spraw tak, żeby zakupy pierwszych butów nie były karkołomnym wyzwaniem, a prawdziwą przyjemnością.

Sznurówki, rzepki, czy baletki

Zapewne pierwszą rzeczą, która rzuci Wam się w oczy jest system zapinania obuwia. Wyróżniamy:

Buty szybkiego wiązania (Quick Lace-up) – system buta skonstruowany jest w taki sposób, że jednym pociągnięciem sznurówek jesteśmy w stanie idealnie dopasować but zbierając luz sznurowadeł;
Buty na rzepy (Quick Closure (QC)) – idealnie wygodne rozwiązanie przy częstym zakładaniu i zdejmowaniu buta;
Buty wiązane klasycznie (Lace-up) – pozwala na “osobiste” dopasowanie buta w różnych jego częściach. System polecany jest głównie dla wspinaczy, których stopy w jakimś stopniu odbiegają od typowego kształtu. Wprawdzie zakładanie buta z takim systemem wiązania jest nieco dłuższe, jednak pozwala na idealne zgranie ze stopą.
Buty wciągane (slipper), inaczej nazywane baletkami – zamiast rzepka czy sznurówek wszyty mają kawał gumki, zbierający buta na wysokości śródstopia. Nieporównywalnie najszybsze jeśli chodzi o zakładanie, mogą się jednak okazać się najmniej dopasowane.

Asymetria buta

Zapewne zwróciliście uwagę, że część butów jest symetryczna (patrząc na buta z góry), w części przednia część buta wykrzywia się do środka. Jeszcze inne mają ostry czubek buta opadający ku dołowi. Są to buty o zaawansowanej konstrukcji przeznaczone dla średniozaawansowanych i zaawansowanych wspinaczy. Dla osób początkujących polecane są buty niesymetryczne o dość prostej budowie. Dzięki nim bez trudu będzie w stanie wspinać się po drogach do poziomu VI.3, jednocześnie przygotowując swoje stopy do bardziej wyszukanego obuwia wspinaczkowego.

Pierwsze buty

To, jakie buty będą Twoimi pierwszymi butami w znaczący sposób może determinować Twoją późniejszą karierę wspinaczkową. Kupując buty za małe, za ciasne i generalnie niewygodne, łatwo będzie zniechęcić się do tego sportu. Najważniejsze, żeby pierwsze buty były butami wspinaczkowymi, a nie szrotem z supermarketu. Wspinanie w butach wspinaczkowych, a butach przeznaczenia innego, to trochę jak pływanie w płetwach i bez. Jest różnica?

Jaki rozmiar

Jeśli ktoś radzi Wam, że pierwsze kupione przez Was buty muszą być wygodne – więcej go nie słuchajcie. Buty wspinaczkowe nie są wygodne, w powszechnym rozumieniu tego słowa. Wasze stopy nigdy nie były uwięzione w podobnie małej i zewsząd przylegającej powierzchni, dlatego normalnym jest, że będą czuły się dziwnie. Musicie zdać sobie sprawę, że w butach wspinaczkowych nie osiągnięcie takiej wygody jak np. w biegowych. Ażeby stanąć na małym stopniu, przednia część buta nie może Wam się wyginać do góry (tak jak w adidasach). W przypadku za dużych butów wspinaczkowych tak właśnie się stanie.

Co więc następuje: buty MUSZĄ być ciasne, ale nie boleśnie małe. Jeżeli przy zakładaniu buta mimowolnie płyną Wam łzy z oczu – weźcie rozmiar większe. Jeśli natomiast jesteście w stanie spacerować w butach do wspinania – wybraliście zbyt duży rozmiar. Pamiętajcie, że źle dopasowany rozmiar buta wspinaczkowego będzie upośledzać Waszą technikę wspinaczkową.

Większość topowych marek butów wspinaczkowych ma rozpisaną rozmiarówkę butów w porównaniu do długości stopy. Łatwo znaleźć takie informacje na stronach sklepów internetowych.

Np. tu: http://www.alpinsklep.pl/Tabela-rozmiarow-Ocun-buty-chelp-pol-248.html

Polecam również anglojęzyczny artykuł o tym jak dopasować buty poszczególnych marek i modeli w zależności od wspinaczkowego zaawansowania.

https://rockrun.com/blogs/the-flash-rock-run-blog/rock-shoe-sizing-guide

Rozciąganie butów wspinaczkowych

Podczas pierwszego zakupu, możecie nie mieć świadomości, że but wspinaczkowy w ramach użytkowania rozciąga się! But, który był “wygodny” podczas zakupu, najprawdopodobniej po miesiącu użytkowania będzie za duży. Przy zakupie zawsze warto zapytać sprzedawcę, jak but zachowuje się w trakcie użytkowania, i jak dużo jest w stanie się rozbić.

Ile wydać

Buty przeznaczone dla początkujących kosztują zwykle 250-300 zł. Cena, jest także informacją dla Was, którym modelom baczniej się przyjrzeć.

Jak mierzyć

Buta wspinaczkowego mierzymy na gołą stopę – BEZ SKARPETKI. Jeśli w Waszym mieście nie ma sklepu z interesującym nas asortymentem, warto zamówić przez internet kilka rozmiarów danego modelu, przymierzyć w domu na spokojnie, wybrać idealny, a resztę odesłać. Wiąże się to wprawdzie ze zwiększeniem kosztu buta (dodatkowa przesyłka), jednak 10 zł więcej za idealny rozmiar, to chyba dobra cena?

Kiedy kupić/wymienić buty

Buty wspinaczkowe w czasie użytkowania zużywają się szybciej, niż buty codziennego użytku. Poprzez dosyć duży nacisk i tarcie o skałę, guma na czubkach buta ulega ścieraniu. Prowadzi to do zmniejszenia właściwości tarciowych i precyzyjnych takiego obuwia. Można wtedy zaobserwować mocno wyoblone czubki buta, a nawet dziury w podeszwie lub na rantach. Kiedy tak się stanie mamy dwie możliwości. Albo kupujemy zupełnie nową parę, albo wysyłamy buty do serwisu, który specjalizuje się podklejaniem zużytego obuwia wspinaczkowego.

Za podklejenie butów dobrej jakości gumą wspinaczkową np. Vibram, zapłacimy około 120zł. Nowe buty, to zawsze nowe buty ;), więc wiecie z czym się je je. Podklejone – już nigdy nie będą jak oryginalne, za to są już dopasowane do naszych stóp. Wybór jest bardzo indywidualną sprawą i zależy od wielu czynników. Jeśli nadal jesteście początkującymi wspinaczami i byliście zadowoleni ze swoich butów, raz lub dwa można je podkleić. Jeśli natomiast wasza forma wzrosła i robicie już drogi trudniejsze niż VI.3, może warto pomyśleć o nowym bardziej zaawansowanym modelu?

Jak często wymieniać/naprawiać

Częstotliwość wymiany butów wspinaczkowych zależy od tego, jak dużo się wspinacie. Wspinając się minimum 3 razy w tygodniu przez cały rok, prawdopodobnie będzie musieli wymieniać Wasze buty jakieś dwa razy do roku. Wspinając się rzadziej istnieje szansa, że para starczy Wam na cały rok. Oczywiście może się zdarzyć również, że będzie zupełnie inaczej, ale jest to też wynikowa jakości obuwia, wyboru producenta, Waszej techniki wspinaczkowej i miejsca wspinaczki (ściana, skały wapienne, piaskowiec).

UWAGA!
Z doświadczenia wiem, że wraz ze wzrostem stażu wspinaczkowego będą się zmieniały zarówno Wasze umiejętności jak i preferencje. Będzie to determinować wybór różnych modeli butów w poszukiwaniu tego doskonałego. Z biegiem czasu możecie też dojść do punktu w którym ilość par butów wspinaczkowych, które macie w danej chwili wzrośnie drastycznie do trzech i więcej. Jest to podyktowane tym, że jak każda kobieta będziecie chcieli mieć but na każdą okazję 🙂

W razie pytań typu „lepiej TE czy TE” piszcie śmiało!

Źródło artykułu/zdjęć: Szkoła wspinaczki LaRambla